Projekt badawczy "Sensy i znaczenia nadawane przez adolescentów ich doświadczeniom bycia w związkach uczuciowych" finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu ETIUDA 4 (Nr rejestracyjny: 2016/20/T/HS6/00461).
Autorką projektu jest Kamila Kacprzak, doktorantka w Instytucie Pedagogiki UKW.

Planowany projekt badawczy dotyczył wykonania badań, których celem jest opis oraz interpretacja sensów i znaczeń nadawanych przez adolescentów ich doświadczeniom w byciu w związku uczuciowym. Takie sformułowanie celu badań w kategoriach opisu oraz interpretacji sensów i znaczeń nadawanych przez adolescentów uzasadnia przyjęte podejście – Interpretacyjną Analizę Fenomenologiczną (IPA). W pierwszej kolejności badany nadaje sens zjawiskom w swoim świecie, a następnie badacz próbuje odkodować owe znaczenia – nadać sens interpretacjom tworzonym przez badanych. W planowanym projekcie zostało sformułowane następujące pytanie badawcze: Jak i jakie sensy oraz znaczenia adolescenci nadają swoim doświadczeniom związanym z byciem w związkach uczuciowych? Wybór podejścia badawczego wyznaczył sposób podstępowania badawczego. W związku z tym, że głównym założeniem IPA jest zrozumienie szczególnego fenomenu w określonym kontekście, badania prowadzone były na niewielkiej i celowo dobranej grupie respondentów, z którymi przeprowadzono pogłębione indywidualne wywiady. W ten sposób możliwe było uzyskanie bogatych i szczegółowych narracji w pierwszej osobie na temat doświadczeń adolescentów. Praca analityczna w IPA przebiegała w kilku etapach, od sporządzenia notatek dotyczących transkrypcji, wyodrębnienia grup tematów, poszukiwania wzorów w obrębie wszystkich przypadków, ich podobieństw i różnic, aż do przygotowania omówienia w postaci sprawozdania na temat grupy. Strukturę raportu z badań wyznaczył hierarchiczny porządek 6 nadrzędnych ujawniających się tematów: a) edukacyjny aspekt bycia w związku, b) społeczny aspekt bycia w związku, c) uczuciowy aspekt bycia w związku, d) relacyjny aspekt bycia w związku, e) poczucie własnej wartości i asertywność, f) zakończenie trwania związku. Nadawane przez nich sensy i znaczenia stanowiły przedmiot pogłębionych analiz, osadzonych w określonym kontekście i udokumentowanych stosownym cytatem wyodrębnionym z transkrypcji wywiadu. Uzyskane wnioski zostały odczytane w ramach przyjętych perspektyw, które wyznaczyły dodatkowe pytania badawcze, sformułowane po zakończonej pracy analitycznej zgromadzonego materiału badawczego, wskazano również na praktyczny aspekt przeprowadzonych badań.

Po pierwsze, podjęto refleksję na tym, jakie rozwojowe znaczenie mają nabyte przez respondentki doświadczenia. Po drugie, do wyjaśnienia, z czego wynikały przyjmowane przez respondentki sposoby interpretacji stanów emocjonalnych, myśli, zachowań własnych i partnera oraz przebiegu trwania ich związków, posłużyła koncepcja „spostrzegania relacyjnego” Wyndola Furmana i Elizabeth A. Wehner (1994), teoria miłości jako opowieści Roberta J. Sternberga (2001) i powiązane z nimi następujące kategorie pojęciowe: teoria osobista, narracja, autonarracja. Na ich podstawie można założyć, że adolescenci rozpoczynają związki uczuciowe z szeregiem przedzałożeń o ich istocie i funkcjonowaniu, oczekiwaniami oraz nieświadomymi wzorami zachowań, które mają swoje źródło w innych typach relacji. Sposób interpretacji własnych myśli, stanów emocjonalnych i zachowaniu, a także wnioskowanie o uczuciach partnera i nadawanie znaczeń jego zachowaniem w znacznym stopniu były uzależnione właśnie od wyobrażeń respondentek na temat miłości, które mogły przyjmować formę opowieści o niej. Po trzecie, przeprowadzone analizy umiejscowiono w szerszym kontekście rzeczywistości społecznej, tworzonej w ramach relacji społecznych, wpływu instytucji, mediów czy w perspektywie globalnej. W narracjach respondentek można odnaleźć elementy funkcjonujących w kulturze dyskursów o miłości, szczególnie dyskursu utylitarnego (lub wspierającego) oraz romantycznego. O ile funkcjonujące dyskursy stanowią źródło nadawanych sensów i znaczeń, to są one weryfikowane pod wpływem gromadzonych doświadczeń i podejmowanej refleksji.