Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. dr. hab. Zygmunta Wiatrowskiego, jednego z największych autorytetów polskiej pedagogiki, niezwykle zasłużonego dla rozwoju nauk pedagogicznych na naszej uczelni.

Profesor Zygmunt Wiatrowski we wspomnieniu prof. dr hab. Ryszarda Gerlacha

Prof. dr hab. Zygmunt Wiatrowski, humanista, pedagog, wychowawca wielu pokoleń młodych naukowców i studentów. Przez ponad 40 lat związany z bydgoskim środowiskiem naukowym, Wyższą Szkołą Pedagogiczną, Akademią Bydgoską im. Kazimierza Wielkiego, Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego. Absolwent studiów matematycznych (1951) oraz studiów pedagogicznych (1961), które ukończył w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Pracował jako nauczyciel i wizytator. Stopień doktora uzyskał  w 1969 roku, doktora habilitowanego w 1974 roku, a tytuł profesora nauk humanistycznych w 1988 roku. W ciągu wielu lat pracy naukowo – dydaktycznej pełnił szereg funkcji związanych z nauką, był między innymi ekspertem Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie nauk pedagogicznych, członkiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przez wiele lat członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, a także wiceprzewodniczącym Zespołu Pedagogiki Pracy KNP PAN, kierując w praktyce pracami tego Zespołu.

W 1974 roku podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie UKW). W bydgoskiej uczelni pracował do 1998 roku, to jest do przejścia na emeryturę. Podczas pracy w tej uczelni pełnił szereg ważnych funkcji. Przede wszystkim stworzył i kierował Zakładem Pedagogiki Pracy, pierwszym tego typu w Polsce. Ponadto:

• Był dyrektorem Instytutu Pedagogiki i Psychologii ( 1978-1980).
• Pełnił funkcję dziekana Wydziału Pedagogicznego (1980-1984).
• Był prorektorem do spraw nauki (1984-1987).
• Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii (1993-1997).

Główne problemy i obszary badawcze profesora Z. Wiatrowskiego obejmowały takie zagadnienia, jak:

• Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy.
• Powodzenia i niepowodzenia szkolne i zawodowe.
• Pedeutologia ze szczególnym uwzględnieniem nauczycieli szkół zawodowych i pedagogów pracy
• Problemy naukoznawcze w kontekście specjalizacji, integracji i globalizacji w naukach pedagogicznych.
• Osobowościowe i prakseologiczne aspekty dorastania i dorosłości człowieka związane z pracą zawodową.
• Aksjologiczne i powinnościowe konteksty myślenia o pracy.

W każdym z tych obszarów profesor opublikował szereg artykułów w czasopismach i opracowaniach zwartych, z także prac autorskich książkowych. Zostały one oparte o wyniki badań własnych, a także analizy literatury oraz raportów oświatowych i gospodarczych, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych.

Dorobek naukowy profesora Zygmunta Wiatrowskiego jest niezwykle bogaty i różnorodny. Udokumentowanie badań i analiz naukowych w postaci licznych publikacji w aspekcie ilościowym przedstawia się następująco: ponad 500 publikacji naukowych, w tym prawie 50 pozycji zwartych autorskich ( i współautorskich) oraz redakcyjnych (i współredakcyjnych) oraz ponad 450 artykułów, rozpraw i studiów, publikowanych w czasopismach ogólnopolskich oraz zagranicznych, a także licznych opracowaniach zbiorowych. Trudno w krótkiej charakterystyce wymienić choćby część tego dorobku. Dlatego warto przybliżyć tylko niektóre, jak się wydaje jakże charakterystyczne osiągnięcia:

• Był, wraz z prof. T. Nowackim niekwestionowanym współtwórcą polskiej szkoły pedagogiki pracy oraz subdyscypliny pedagogicznej, która od wielu lat rozwija się dynamicznie;
• Stworzył „Bydgoską szkołę pedagogiki pracy” oraz był inicjatorem i kierownikiem Zakładu Pedagogiki Pracy w ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki);
• Przez 20 lat współkierował legendarnym już Ogólnopolskim Seminarium Pedagogiki Pracy prowadzonym przez prof. T. Nowackiego, które było autentyczną kuźnią kadr naukowych w zakresie kształtującej się wówczas subdyscypliny pedagogicznej, pedagogiki pracy;
• Był współautorem pierwszego w Polsce (wspólnie z prof. W. Rachalską) podręcznika z zakresu pedagogiki pracy oraz autorem podręcznika pod nazwą Podstawy pedagogiki pracy, który miał kilka wydań;
• Do historii przeszły konferencje i seminaria naukowe o charakterze międzynarodowym, które prof. Zygmunt Wiatrowski zainicjował i przez wiele lat organizował, a które są nadal kontynuowane, z aktywnym udziałem, przez wiele lat, Jego twórcy;
• Wypromował 21 doktorów nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, 3 Jego uczniów uzyskało stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, a 1 tytuł naukowy w zakresie nauk społecznych.

To tylko nieliczne przykłady działalności profesora Zygmunta Wiatrowskiego, człowieka ogromnej wiedzy, niezwykłej pracowitości, oddanego nauce i szkolnictwu, liczącego się w kraju i za granicą czołowego reprezentanta nauk pedagogicznych.

Ale prof. Z Wiatrowski nie może być postrzegany przez pryzmat pełnionych funkcji, czy też wypromowanych młodych adeptów nauki oraz liczby opublikowanych prac. Przede wszystkim mówić należy o Nim jako o Człowieku, którego talent i systematyczna praca stworzyły wielkiego formatu uczonego i wychowawcę wielu pokoleń pedagogów. Dzięki bogatej i rzetelnej wiedzy, ale i autentycznej mądrości w rozwiązywaniu wielu problemów, wniósł On znaczący wkład do skarbnicy polskiej nauki oraz szkolnictwa różnych poziomów i rodzajów, głównie szkolnictwa wyższego, a także do wielu dziedzin życia społecznego.

Stawianie wysokich wymagań, przede wszystkim w stosunku do siebie, ale także swoich uczniów, przyjaciół i współpracowników, piętnowanie łatwizny oraz przywiązywanie wagi do wartości etyczno-moralnych, to ważne cechy Profesora. To dzięki nim, ale także ogromnej wiedzy, niezwykłej pracowitości, wyjątkowym umiejętnościom organizacyjnym oraz pełnym oddaniu dla nauki i szkolnictwa był liczącym się w kraju i za granicą reprezentantem nauk pedagogicznych.

Wyrazem uznania dla Jego dorobku naukowego oraz działalności na polu nauki było przyznanie w roku 2007 przez Narodową Akademię Nauk Pedagogicznych Ukrainy zaszczytnego tytułu doktora honoris causa. W roku 2017 Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk wyróżnił prof. Z. Wiatrowskiego Medalem za Zasługi dla Rozwoju Polskiej Pedagogiki. Przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego został uhonorowany medalem Casimirus Magnus, a przez Wydział Pedagogiki UKW medalem Gloria Paedagogiae. Było to wyrazem uznania dla człowieka, dla którego powołaniem, pasją życiową, czy wręcz posłannictwem była praca.

Cześć Jego Pamięci!