Profesor Krystyna Marzec-Holka we wspomnieniu dr hab. Haliny Guzy-Steinke, prof. uczelni
Moje bliskie spotkania z Profesor Krystyną Marzec–Holką zaczęły się w momencie objęcia przez Panią Profesor funkcji kierownika (najpierw Zakładu Pedagogiki Społecznej a po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego) Katedry Pedagogiki Społecznej po odejściu na emeryturę Profesora Edmunda Trempały. Objęcie kierownictwa Katedry po tak znaczącej osobie, jaką był Profesor Edmund Trempała, założyciel naszej uczelni, zmierzenie się z legendą, nie było prostą sprawą. Pani Profesor do zadania podeszła energicznie, z własnymi pomysłami na działalność Katedry, na prowadzenie badań, organizowanie pracy. Obejmując Katedrę, była członkiem Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej, którego była jednym z założycieli i interdyscyplinarny charakter działalności Stowarzyszenia oraz jego misja rozwoju pracy socjalnej w Polsce nakreśliły perspektywę rozwoju naukowego Katedry na kolejne lata. To był okres rozkwitu pomocy społecznej, powstawały nowe instytucje pomocowe, umacniał się społecznie zawód pracownika socjalnego. Sukcesem Pani Profesor, przy ścisłej współpracy Anny Rutkowskiej, było wprowadzenie do oferty edukacyjnej Wydziału Pedagogiki i Psychologii, specjalności a od 2006 roku samodzielnego kierunku praca socjalna. Studia licencjackie na pracy socjalnej były w tym czasie jednym z najchętniej wybieranych kierunków przez kandydatów na studia. Roczniki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych liczyły po 90 osób, a przecież w zamiejscowej filii w Pile studiowało tyle samo studentów kształconych przez nauczycieli akademickich naszej Katedry i uczelni. W naszym regionie akademicką pracę socjalną firmowała Profesor Krystyna Marzec-Holka.
Interdyscyplinarność pracy socjalnej umożliwiała szeroki ogląd zjawisk społecznych, prowadzenie badań w wielu obszarach. Badania obejmowały środowiska zagrożone wykluczeniem i patologią więc zaangażowanie studentów w przedsięwzięcia naukowe, które zbliżały ich do zagrożeń, z którymi zmierzą się w swojej przyszłej pracy, stało się naturalną koleją rzeczy. Pani Profesor była pomysłodawczynią i inicjatorką obozów naukowych w Bornym Sulinowie, na terenach opuszczonych przez wojska radzieckie i przez wszystkich zapomnianych. Od 2001 roku do Bornego Sulinowa jeździliśmy regularnie wraz z kolejnymi rocznikami pracy socjalnej. W szkołach podstawowych na tym terenie studenci, pod kierownictwem Pani Profesor i naszym (A. Rutkowska, M. Joachimowska, M. Szpunar, H. Guzy-Steinke, M. Cichosz, R. Kijak, A. Musielewicz), prowadzili badania szans edukacyjnych dzieci, wykluczenia społecznego, warunków socjalnych rodzin, defaworyzacji środowisk wiejskich. Było to niezapomniane doświadczenie zarówno badawcze, organizacyjne, jak i społeczne…Być może doświadczenia trudnego życia mieszkańców Bornego Sulinowa i okolicznych wsi, przede wszystkim dzieci, stało się impulsem do powstania późniejszego projektu badawczego związanego z „małymi szkołami” realizowanego w naszej Katedrze a sfinalizowanego przez Panią Profesor we współpracy z dr Anna Rutkowską (Kapitał społeczny a wspólnoty wiejskie w obronie „małych szkół” 2015). Te doświadczenia zaowocowały również współpracą Pani Profesor z Rzecznikiem Praw Dziecka.
Prowadzone w Bornym Sulinowie badania realizowały zainteresowania naukowe Profesor Krystyny Holki związane właśnie z zagrożeniami prawidłowego rozwoju człowieka, przede wszystkim dzieci, patologiami życia społecznego, rodzinnego, instytucjonalnego. Te szerokie interdyscyplinarne obszary badawcze sytuowały Profesor Krystynę Marzec-Holkę nie tylko w środowisku pedagogów społecznych, ale także w środowisku pedagogów resocjalizacyjnych, wśród których była równie znana i ceniona. Zaproszenia na konferencje, zjazdy kierowane do Pani Profesor skutkowały uaktywnianiem nas, członków Katedry, intensyfikując nasz rozwój naukowy i funkcjonowanie w społeczności pedagogów społecznych i socjalnych. Wspólne wyjazdy na konferencje, zespołowe realizowanie wielu zadań było czynnikiem integrującym nasz zespół. W środowisku pedagogów społecznych byliśmy postrzegani jako „drużyna” gotowa przedsiębrać (dzięki niespożytej energii Profesor Holki) trudne i wymagające zadania.
Katedra Pedagogiki Społecznej, którą prowadziła Pani Profesor liczyła ok. 13 osób, ta liczba zmieniała się w różnych latach, których zainteresowania naukowe były bardzo zróżnicowane: praca socjalna, pomoc społeczna, historia i teoria pedagogiki społecznej, animacja kulturowa, pedagogika specjalna, edukacja szkolna, edukacja zdrowotna, edukacja przez sztukę, relacje społeczne, filozofia edukacji…i ten zróżnicowany zespół osób mobilizowany przez swoją Szefową organizował wiele przedsięwzięć, których była inicjatorką. Prowadziliśmy kilka edycji studiów podyplomowych z zakresu organizacji pomocy społecznej, organizowaliśmy cykliczne interdyscyplinarne konferencje poświęcone aktualnym problemom społecznym i socjalnym łączące środowiska akademickie wielu uczelni (do tej pory wspominane przez uczestników), badania „małych szkół” w naszym województwie, organizowaliśmy dni pracy socjalnej, realizowaliśmy terenowe projekty socjalne ze studentami naszego kierunku, że wymienię tylko niektóre z nich…
Nie można we wspomnieniu o Pani Profesor pominąć Jej pracy z Doktorantami, wypromowała dziesięciu doktorów, część z nich pracuje na naszej uczelni (Anna Rutkowska, Magdalena Joachimowska, Izabela Plith-Kalinowska, do niedawna Elżbieta Kościńska), ale także na innych uczelniach, np. na Uniwersytecie Gdańskim Małgorzata Szpunar, na Uniwersytecie Warszawskim dr hab. Remigiusz Kijak.
W 2017 roku Pani Profesor zdecydowała się odejść z naszej uczelni do Uniwersytetu Warszawskiego.
Niewątpliwie wraz z odejściem Pani Profesor straciliśmy niezwykłą i silną osobowość, obok której nie można było przejść obojętnie.
Profesor Krystyna Marzec-Holka wpisała się w historię rozwoju naukowego i dydaktycznego Wydziału Pedagogiki naszego Uniwersytetu. My, członkowie Katedry Pedagogiki Społecznej, której szefowała przez 20 lat zapamiętamy Ją jako osobę kreatywną, wymagającą, nieustannie mobilizującą do pracy naukowej. Pani Profesor miała takie powiedzenie, które od niej kilka razy usłyszałam: jeśli usiądziesz codziennie do pracy i napiszesz jedną stronę, to w ciągu roku będziesz miała 365 stron… Pisała dużo; artykuły, książki, rozdziały, recenzje… Mobilizowała nas do pracy różnymi metodami, pamiętam, że nie zawsze byłam z tego powodu szczęśliwa… Była również Osobą, której energia przekładała się na natychmiastową gotowość do działania w sytuacjach kryzysu w naszym życiu osobistym czy w życiu studentów, starała się być pomocna. Organizowała pomoc dla powodzian, dla rodzin wielodzietnych, dla bezdomnych, dla każdego, kto był na życiowym zakręcie i pomocy potrzebował.
Na Wydziale Pedagogiki pozostały osoby wywodzące się z Katedry prowadzonej przez Profesor Krystynę Marzec-Holkę, które prowadzą swoje Zespoły, swoje badania, realizują się naukowo.
Po pandemii jesteśmy wszyscy w innym miejscu, uczelnie funkcjonują w innych warunkach demograficznych, społecznych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych. Rozwijają się nowe kierunki studiów a praca socjalna niegdyś tak popularna, nie cieszy się już takim zainteresowaniem kandydatów, chociaż potrzeba pracy socjalnej rozumianej jako bezpośrednia praca z człowiekiem wyobcowanym, wykluczonym, zagrożonym nie traci na znaczeniu. Obecnie pracownicy socjalni zarzucani są nowymi zadaniami administracyjnymi oddalającymi ich od ludzi potrzebujących wsparcia, nie tylko materialnego. Potrzebne są rozwiązania systemowe, o których pisała Krystyna Marzec-Holka a których początki w postaci centrów usług społecznych są już wprowadzane w życie.
Katedra Pedagogiki Społecznej obecnie, obok kierunku pracy socjalnej, prowadzi moduł animacji społeczno-kulturalnej na kierunku pedagogika wznowiony przed kilku laty przez dr hab. Mariusza Cichosza i rozwijający się coraz prężniej. Opracowujemy wraz z dr Anną Rutkowską II stopień kierunku praca socjalna skierowany do absolwentów różnych dyscyplin społecznych tak, by dorobek Pani Profesor i nasz w zakresie kształcenia do pracy socjalnej nie uległ zapomnieniu. W Katedrze Pedagogiki Społecznej w dalszym ciągu, chociaż może mniej spektakularnie, prowadzimy badania i publikujemy prace z zakresu pedagogiki społecznej, pracy socjalnej, edukacji zdrowotnej i od niedawna szkolnictwa wyższego.
I pamiętamy…
